Czym jest grypa żołądkowa?
Grypa żołądkowa to potoczne określenie ostrej biegunki wirusowej. Choroba ta nie jest wywoływana przez wirusy grypy, a jedynie przypomina jej przebieg – nagły początek i szybkie rozprzestrzenianie się. W rzeczywistości chodzi głównie o zakażenia wirusowe przewodu pokarmowego, obejmujące najczęściej takie patogeny, jak rotawirusy, norowirusy i adenowirusy.1
Jak rozwija się grypa jelitowa?
Proces rozwoju grypy jelitowej rozpoczyna się od zakażenia przewodu pokarmowego – wystarczy niewielka ilość wirusa, aby zainicjować kaskadę zdarzeń w organizmie. Po krótkim okresie inkubacji, który zazwyczaj wynosi od jednego do trzech dni, wirusy dostają się do dojrzałych komórek nabłonka jelitowego. Tam dochodzi do uszkodzenia kosmków jelitowych. Wirusy, takie jak rotawirus, atakują i niszczą komórki odpowiedzialne za wchłanianie wody i składników odżywczych. Upośledzenie funkcji komórek powoduje, że wytwarzanych jest więcej płynów, niż organizm potrafi je wchłonąć – a to przekłada się na wodnisty, obfity stolec. W odpowiedzi na infekcję organizm uruchamia mechanizmy obronne. Skutkuje to wystąpieniem objawów ogólnoustrojowych, np. gorączki czy osłabienia. 1
Grypa jelitowa – objawy
Objawy grypy jelitowej mają swój specyficzny charakter. Najczęściej obejmują: 1
- wodnistą, obfitą biegunkę;
- wymioty – często pojawiają się jako pierwszy symptom, za pomocą którego organizm sygnalizuje początek zakażenia;
- gorączkę oraz ogólne osłabienie;
- bóle brzucha oraz nudności.
Choć objawy mogą być uciążliwe, to u większości zdrowych osób przebieg choroby jest samoograniczający się i ustępuje zwykle w ciągu 3–7 dni.
Co na grypę żołądkową warto stosować?
Leczenie grypy żołądkowej polega przede wszystkim na skutecznym i szybkim nawadnianiu organizmu. To fundament właściwego postępowania w przypadku biegunki – szczególnie przy odwodnieniu niewielkiego lub umiarkowanego stopnia (ubytek <10% masy ciała). W takich przypadkach zaleca się nawadnianie doustne. Wystarczą płyny, np. woda, rozcieńczone soki owocowe, napoje izotoniczne.
Dzieciom i osobom starszym z ciężką biegunką polecany jest doustny płyn nawadniający, zawierający odpowiednie stężenia elektrolitów. Zimny doustny płyn nawadniający powinien być podawany w małych porcjach. 2
Grypa żołądkowa – leki
W terapii wspomagającej można stosować także leki, które mogą złagodzić objawy biegunki i poprawić komfort pacjenta. Wśród nich najczęściej rekomendowany jest loperamid. To pochodna opioidowa, która działa poprzez hamowanie perystaltyki jelit i umożliwia zwiększenie wchłaniania wody i redukcję liczby wypróżnień. Loperamid znajduje zastosowanie jako terapia wspomagająca u osób dorosłych z wodnistą biegunką przebiegającą bez lub z bardzo niewielką gorączką.
Typowy schemat dawkowania zakłada rozpoczęcie od dawki 4 mg jednorazowo, a następnie przyjmowanie 2 mg po każdym epizodzie biegunki, przy czym dawka dobowa nie powinna przekraczać 16 mg2.
Wirus grypy żołądkowej – jak leczyć za pomocą diety?
Jeśli zadajesz sobie pytanie, jak leczyć grypę żołądkową domowymi sposobami, pamiętaj o znaczeniu diety w całym tym procesie. Jej zadaniem jest przywrócenie równowagi wodno-elektrolitowej, ochrona uszkodzonego nabłonka jelitowego oraz zapobieganie niedoborom pokarmowym.
Podstawowym elementem żywieniowej strategii w tej chorobie powinno być odpowiednie nawodnienie organizmu. Płyny podawane w trakcie intensywnej fazy choroby powinny być chłodne, przyjmowane małymi łykami i najlepiej dostosowane do potrzeb organizmu. Możesz stosować wodę niegazowaną, słabą herbatę czy doustne płyny nawadniające 3.
Co na grypę żołądkową można jeść?
W okresie, gdy objawy choroby, takie jak wymioty i intensywna biegunka, osiągają szczyt, zaleca się czasowe wstrzymanie spożywania dań o stałej konsystencji. Zapewnia to układowi pokarmowemu czas na ustabilizowanie się oraz pozwala skoncentrować całą energię na procesie nawadniania. Gdy objawy zaczynają ustępować, zacznij przyjmować lekkie posiłki. Dieta powinna łatwo przyswajalna i pozbawiona składników, które mogą dodatkowo podrażnić już osłabiony przewód pokarmowy. Zrezygnuj z produktów tłustych, ciężkostrawnych oraz bogatych w błonnik. Zamiast nich – sięgaj po jogurty, delikatne musy, kompot jabłkowy, kisiel z czarnych jagód, gotowany na wodzie ryż czy chudy rosół. Produkty te wpływają osłonowo na błonę śluzową przewodu pokarmowego, pomagając jednocześnie zahamować nadmierną perystaltykę jelit.
Kiedy intensywna faza choroby ustępuje, dietę możesz stopniowo rozszerzać. Ważne jest, aby posiłki były spożywane w małych, ale częstych porcjach3.
Grypa żołądkowa – domowe sposoby na zapobieganie
Aby domowymi sposobami zminimalizować ryzyko zachorowania na grypę żołądkową, przede wszystkim zadbaj o higienę zarówno przy przygotowywaniu posiłków, jak i podczas codziennej pielęgnacji rąk. Mycie rąk – szczególnie przed jedzeniem czy po skorzystaniu z toalety – to najprostszy, a zarazem najskuteczniejszy sposób ochrony przed wirusowymi infekcjami przewodu pokarmowego.
Domowe metody zapobiegania grypie żołądkowej obejmują także dbanie o czystość w kuchni oraz odpowiednie przechowywanie żywności. Jeśli ktoś z domowników nie czuje się najlepiej, należy natychmiast zminimalizować kontakt tej osoby z resztą rodziny, aby nie rozprzestrzeniać zarazków.
Młodsze dzieci można dodatkowo chronić poprzez szczepienia przeciwko rotawirusom, które są jedną z najczęstszych przyczyn wirusowych biegunek1,3.
Źródła:
1 Kuchar E., Biegunka wirusowa, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/157364,biegunka-wirusowa [Dostęp online: 07.04.2025]
2 Piotr Daniel, Ewa Małecka-Wojciesko, Małgorzata Szczepanek, Biegunka, Medycyna Praktyczna, Podręcznik Interna: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.2. [Dostęp online: 07.04.2025]
3 Wolańska-Bazulska D., Dieta w przebiegu grypy żołądkowo-jelitowej, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-w-przebiegu-grypy-zoladkowo-jelitowej/ [Dostęp online: 07.04.2025]
