Przyczyny biegunek

Według danych WHO rocznie odnotowuje się na świecie około 2 miliardów zachorowań na biegunkę. Podstawowy podział WHO wyznacza czas trwania biegunki: ostra do 14 dni i przewlekła powyżej 30 dni.

Przebieg biegunki zwykle jest podobny, jednak przyczyny mogą być bardzo różne. W ich odróżnieniu rozstrzygające jest badanie mikrobiologiczne, jednak to wykonuje się sporadycznie. Najczęściej występują biegunki o etiologii zakaźnej.

Biegunka wirusowa

Ponad 90% przypadków ostrej biegunki w naszej szerokości geograficznej ma etiologię wirusową. Powodem tak znacznego udziału biegunek wirusowych jest wyjątkowa łatwość ich rozprzestrzeniania się, dlatego często lawinowo pojawiają się w żłobkach czy przedszkolach (w przypadku dzieci: zakażenie rotawirusem) lub innych dużych skupiskach ludzi (w przypadku dorosłych: najczęściej zakażenie norowirusem).

Norowirusy często są obecne w pożywieniu, m.in. w owocach morza, i są uznane za jeden z najistotniejszych czynników powstawania zakażeń pokarmowych u dorosłych. Wirusy te są oporne na łagodne detergenty takie jak mydło, zatem „zwykłe” mycie rąk nie zmniejsza ryzyka zakażenia.

W przypadku osób osłabionych oraz w starszym wieku zakażenie tymi wirusami bardzo szybko prowadzi do odwodnienia, a nawet do śmierci. Co ciekawe, rotawirusy i norowirusy są o wiele bardziej zjadliwe od wirusa grypy – zakażenie grypą wymaga 1000 cząstek wirusa, podczas gdy do wywołania tzw. grypy żołądkowej wystarczy nawet około 10 cząstek norowirusa.

Charakterystyczne objawy biegunki wirusowej to gwałtowne narastanie odwodnienia, wymioty, nieznacznie podwyższona temperatura i dreszcze.

Leczenie warto rozpocząć już przy pierwszych objawach biegunki. Zalecane jest również sięgnięcie po Elektrolity, które zapobiegają odwodnieniu i sprawiają, że szybciej odzyskamy siły.

Biegunka bakteryjna

Biegunki bakteryjne występują rzadziej i zwykle nie noszą cech epidemii.

Charakteryzują się silnym parciem na stolec, często z domieszką krwi, śluzu i ropy, a także silnym bólem brzucha i wysoką gorączką. Zwykle nie towarzyszy im odwodnienie, któremu warto zapobiegać, przyjmując Elektrolity.

Biegunka pasożytnicza lub grzybicza

Te typy biegunki występują relatywnie rzadko, a objawy są niecharakterystyczne.

Przebieg takich biegunek zwykle zaczyna się ostro, nie ustępuje samoistnie i ma tendencję do przewlekania się w przypadku niepodjęcia leczenia ukierunkowanego na przyczynę. Jeśli leczenie objawowe po około 7 dniach nie daje rezultatu, należy wykonać badania mikrobiologiczne.

Biegunka tzw. stresowa

Jest związana z zaburzeniami motoryki jelit, które są dość często występującą przyczyną biegunki. Biegunka ta jest krótkotrwała, pojawia się pod wpływem zdenerwowania i ustaje wraz z jego zniknięciem.

Zwykle nie prowadzi do odwodnienia i nie jest groźna dla życia, jedynie jej konsekwencje społeczne mogą być nieprzyjemne. Jednym z typów biegunki stresowej jest zespół jelita drażliwego (IBS), którego głównym objawem są bóle brzucha mijające po oddaniu kilku luźnych stolców.

Biegunka związana z zaburzeniami trawienia i wchłaniania

Te biegunki często mają charakter przewlekły, co oznacza, że trwają powyżej 30 dni. Epizody mogą występować też jako jedno- lub kilkudniowe nawracające, początkowo trudne do odróżnienia od epizodów biegunki ostrej.

Jednym z częstszych powodów biegunki jest nietolerancja laktozy lub wręcz alergia na laktozę (cukier znajdujący się w mleku), ponieważ z wiekiem u niektórych dorosłych zanika produkcja enzymu trawiącego ten cukier. Nietolerancja objawia się biegunką, która może samoistnie zniknąć po ustąpieniu czynnika wywołującego. To samo dotyczy celiakii, czyli nietolerancji glutenu zawartego w zbożach. Warto wtedy sięgnąć po lek, który można przyjmować przewlekle.

Biegunki polekowe

Ostra biegunka może występować u pacjentów stosujących kurację antybiotykami, które degradują naturalne środowisko jelita.

Biegunka towarzyszy także chorobom nowotworowym związanym z układem pokarmowym, a także procesowi leczenia innych nowotworów, w którym wykorzystywana jest chemioterapia.

Lecząc biegunkę, sięgnij po lek, który nie wpływa na wchłanianie oraz skuteczność przyjmowania jednocześnie innych leków.

Biegunka podróżnych

Biegunka to dolegliwość, która może przytrafić się osobom podróżującym z krajów wysoko rozwiniętych do krajów o niskim standardzie sanitarno-higienicznym.

Niski standard sanitarno-higieniczny, a więc niedostateczny poziom czystości w toaletach, miejscach przygotowywania, podawania i spożywania żywności, a także niedbałość o higienę osobistą – to wszystko prowadzi do skażenia wody i żywności bakteriami (najczęściej E. coli) i wirusami (np. norowirusami, którymi szczególnie łatwo się zarazić). To właśnie te patogeny odpowiadają za zatrucie organizmu, nieżyt układu pokarmowego i w konsekwencji biegunkę.

Zobacz, jak uniknąć biegunki podróżnych

Inne przyczyny

Zaburzenia hormonalne, np. związane z nadczynnością tarczycy i cukrzycą, także mogą manifestować się biegunką, szczególnie występującą w nocy. Niedokrwienie jelita w przebiegu miażdżycy naczyń brzusznych także może powodować biegunkę.

Skala problemów związanych z biegunką zależy od ogólnej kondycji chorego, jego wieku i możliwości adaptacyjnych organizmu. Biegunka jest groźna dla osób starszych, osób chorujących przewlekle na choroby układu pokarmowego, cukrzycę, choroby nerek, choroby układu sercowo-naczyniowego oraz z obniżoną odpornością.

W tych sytuacjach biegunka może zaburzyć rytm terapii i w ten sposób spowodować negatywne konsekwencje w zupełnie innym obszarze. Wśród kobiet stosujących leki antykoncepcyjne zaburzenie wchłaniania leku podczas biegunki może z kolei przyczynić się do zajścia w ciążę.

Jeżeli nie jesteś w stanie rozpoznać przyczyny dolegliwości, sięgnij po lek, który działa na każdy rodzaj biegunki.